„Książki są niebezpieczne”. Carlos María Domínguez - Dom z papieru

"Są nadal moimi przyjaciółmi. Dają mi schronienie. Cień latem. Osłaniają mnie od wiatrów. Książki są moim domem." *

Książki są niebezpieczne. Na ten przykład: od spadającej na głowę pięciotomowej encyklopedii można dostać udaru mózgu, złamać nogę, ześlizgując się z drabiny przy regale książkowym, nabawić się gruźlicy przebywając w chłodnych podziemiach archiwum publicznego lub dostać śmiertelnej niestrawności po zjedzeniu „Braci Karamazow”. Albo można skończyć jak Bluma…

"Wiosną 1998 roku Bluma Lennon kupiła w pewnej księgarni w Soho używany egzemplarz Poezji Emily Dickinson i kiedy doszła do drugiego wiersza, na skrzyżowaniu potrącił ją samochód.

(…)

Obliczono kroki Blumy na chodniku w Soho, wersy sonetu, jakie zdążyła przeczytać, prędkość pojazdu; zapalczywie dyskutowano o semiotyce ruchu w Londynie, o kulturowym, miejskim i lingwistycznym kontekście sekundy, w której literatura i świat zderzyły się z ciałem ukochanej Blumy."

Oto początek książki o… książkach. Opowieść o beznadziejnej do nich miłości, która jak na chorobę psychiczną przystało ;), doprowadza do irracjonalnych zachowań, ale jest również źródłem pasji, koncentracją słów i zdarzeń. 

W miejskim wypadku, potrącona przez samochód ginie profesor hispanistyki wykładająca na Uniwersytecie w Cambridge. Jej przyjaciel – profesor, który po niej ma przejąć obowiązki wykładowcy, odbiera już po pogrzebie przesyłkę adresowaną do zmarłej. W paczce oprócz książki z dedykacją (pisaną ręką Blumy) dla pewnego Carlosa - nie ma nic więcej. Jeśli nie liczyć tego, że książka jest cała wybrudzona zeschniętym cementem. 

Profesor postanawia dowiedzieć się, kto i dlaczego zwrócił zmarłej przyjaciółce  „Smugę cienia” J. Conrada. Trop wiedzie do Urugwaju. A tam najpierw do antykwariatu Jorge Dinarliego w Montevideo, a potem do mieszkania Agustina Delgado – przyjaciela Carlosa Braurea, który okazuje się być kluczem do poznania tajemnicy.

„Dom z papieru” to opowieść o tym, jak bardzo książki mogą zawładnąć naszym życiem. Jak z jednej strony są radością, samonapędzającą pasją, a dla przeciwwagi strachem o tak nieraz trywialne rzeczy jak: kurz, mole, rybiki, brak miejsca i poważniejsze: ogień i wodę. 

Szaleństwo przybiera różne oblicza. Można kąpać się w zimnej wodzie, z obawy, że gorąca para uszkodzi woluminy stojące w łazience, można oddać przyjacielowi własny samochód za cenę miejsca w garażu dla kolejnych regałów, a wreszcie można stracić nadzieję i chęć do życia po pożarze katalogu porządkującego bibliotekę według własnego, specyficznego klucza.

Książki służą do czytania. Ale nie tylko…

"Widziałem książki podłożone pod zbyt krótką nogę stołu, przekształcone w stolik nocny, spiętrzone w kształcie wieży i przykryte serwetką; wiele słowników pracowało i przyciskało przedmioty znacznie częściej, niż były otwierane, i niemało książek przechowywało listy, pieniądze i sekrety na regałach. Ludzie też mogą zmieniać przeznaczenie książek."

A gdyby tak spakować te niezliczone metry zawartości regałów w kilka ciężarowych samochodów, pojechać z nimi do pewnej wioski i… przeczytajcie sami ;) Nie zdradzę reszty fabuły ;) 

Czytając „Dom z papieru” wspominałam wszystkie dotychczasowe przeczytane książki z literatury iberoamerykańskiej, którą swoją drogą bardzo lubię czytać i cenię za swoisty klimat. Nie mogłam oprzeć się wrażeniu, jakbym wróciła jednocześnie do „Gry w klasy” Cortazara, „Starego mężczyzny, co czytał romanse” Sepulvedy i „Cienia wiatru” Zafona. Chyba czas znowu otworzyć na chybił trafił Rajuelę i zatopić się w słowie.

Powieść polecam szczególnie tym, którzy bez książek nie wyobrażają sobie życia, którzy lubią zapach papieru i szelest kartek. Którzy, podobnie jak bohater miewają rozterki posiadacza:

"Często jest mi trudniej pozbyć się jakiejś książki niż zdobyć nową. Tomy przylepiają się do półek w tym pakcie konieczności i zapomnienia, jakby były świadkami pewnej chwili w naszym życiu, do której nie powrócimy. Ale podczas, gdy tam nadal są, uważamy je za część nas samych."

"Odkąd sięgam pamięcią, kupowałem książkę za książką. Założyć bibliotekę to jak stworzyć życie. Nigdy nie jest to suma poszczególnych książek. (…) Gromadzi je pan na półkach i wydają się jakąś sumą, ale, proszę wybaczyć, to iluzja. Zgłębiamy rozmaite tematy i po pewnym czasie przekonujemy się, że definiujemy świat, czy (…) szkicujemy trasę jakiejś podróży, z tą przewagą, że możemy zachować jej ślady. Nie jest to proste. To proces, w którym kompletujemy bibliografie; zaniepokojeni wzmianką o jakiejś książce, której nie mamy, zdobywamy ją , pozwalamy prowadzić się do innej."

Ale również niech przeczytają ją Ci z Was, którzy lubią czytać historie z tajemnicą. Chociaż.. tak się zastanawiam… - książka jest na tyle wdzięczna, że poleciłabym ją każdemu. Szkoda tylko, że jest cienka i szybko się kończy.

6/6

__________________

* wszystkie cytaty: Carlos María Domínguez - Dom z papieru, wyd. Świat Książki