"Cudze chwalicie, swego nie znacie"2. Literacko - Piastowskim szlakiem po pałucko - kujawsko - wielkopolskich cudach. Część I

4 klasa szkoły podstawowej, pierwsze lekcje historii, otwieram książkę, a w niej opowieści o Słowianach, początkach państwa polskiego i zdjęcia Biskupina.  20 lat później zabieram się za książkę Elżbiety Cherezińskiej „Kraina śniegu i krwi”.

Biskupin wrył się w mojej głowie na tyle, że przez ponad dwie dekady planowałam kiedyś tam w końcu pojechać. Natomiast polskie, historyczne fantasy o Piastach przypomniało mi, dlaczego lubiłam historię w szkole podstawowej i dlaczego właśnie ją wybrałam jako przedmiot, z którego zdawałam maturę.

Połączenie historii, ciekawych obiektów, wielu miejsc do zwiedzania i literatury to właśnie nasz kolejny wakacyjny wyjazd. O pierwszym - na zachwycającą, wyludnioną i zieloną Łemkowszczyznę, pisałam tutaj.

Tym razem Cytryna zawiozła nas na Pałuki. Naszą bazą wypadową  było Gospodarstwo Agroturystyczne Ekobiskupin w Gąsawie (więcej o tym na Kotach Kuchennych).
Gąsawa to wieś położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, w gminie Gąsawa, nad Jeziorem Gąsawskim, o której często wzmiankowali książęta piastowscy, historyczni bohaterowie „Korony śniegu i krwi”. 

To właśnie w Gąsawie w listopadzie 1227 roku miał miejsce zjazd książąt dzielnicowych. Dla jednego z nich nie zakończył się on szczęśliwie. Zamordowany bowiem został Leszek Biały – nagi wskoczył na konia i próbował uciec przed napastnikami, ale przeszyty  dzidą poległ w pobliskim Marcinkowie. O tym fakcie, zwanym jako „Krwawa łaźnia w Gąsawie” kilka razy w „Koronie…” wspomina jego syn – Bolesław V Wstydliwy. W samym zaś Marcinkowie, na pamiątkę historycznego faktu, mającego wpływ na późniejszą sytuację polityczną w ówczesnym polskim państwie piastowskim – został postawiony pomnik.

Wracając do Gąsawy. Okazało się, że doskonale wybrałam tę lokalizację, bo w jej orbicie znalazło się wiele atrakcji, które zachwyciły nie tylko nas, ale i Lili, która od września sama rozpocznie naukę historii w 4 klasie podstawówki.

Pierwszy dzień to spełnienie dziecięcych marzeń – zwiedziliśmy Biskupin. A dzięki temu, że była z nami pani przewodnik, dowiedzieliśmy się więcej, niż gdybyśmy zwiedzali na własną rękę. W efekcie tego, zamiast szybko po prostu przejść teren rezerwatu archeologicznego, mieliśmy porządny trzygodzinny spacer z dużą dozą wiedzy. Byliśmy zachwyceni. Usługa przewodnika może i nie jest najtańsza, ale wierzcie mi - w tym przypadku w efekcie końcowym - bardzo się opłaca.
Jeżeli lubicie dużo atrakcji, a nie zrażają Was tłumy turystów warto wybrać się tam we wrześniu, kiedy będzie odbywał się XX Festyn Archeologiczny "Kamień Brąz Żelazo".

Biskupin składał się z jednej ulicy Okrężnej i dwunastu ulic Poprzecznych

Następnie podjechaliśmy samochodem zaledwie kilka kilometrów dalej i przespacerowaliśmy się po Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji. To gratka dla dużych i małych kolejarzy. Do dziś muzeum jest największym w Europie skansenem parowozów i wagonów na - uwaga! - tor szerokości zaledwie 600 m.
Znajduje się tutaj stacja Żnińskiej Kolei Powiatowej jeżdżącej na trasie Żnin - Gąsawa - Żnin z przystankami w Biskupinie i Wenecji, ale my objazd okolicy ciuchcią przełożyliśmy na koniec naszego pobytu.

Jeden z wielu "wąskich" muzealnych parowozów

Natomiast tuż za płotem muzeum znajdują się ruiny XV-wiecznego zamku Diabła Weneckiego. Wystarczy tylko przejść przez wąski tor :)
Podczas naszej wycieczki na błoniach przy budowli, była również ekspozycja średniowiecznych maszyn oblężniczych. Korzystając z okazji - Lili, dzięki temu, zaatakowała łąkę z pomniejszonej maszyny oblężniczej – trebusza ;)

W porę uciekliśmy pod dach Cytryny, bo z tej chmury był duży deszcz ;)

A propos Wenecji. Na Pałukach w ogóle jest bardzo międzynarodowo. Bo oprócz tejże miejscowości jest jeszcze Rzym, Paryż i Szkocja. Można więc sobie pojeździć po okolicy, porobić zdjęcia pod tabliczkami i pochwalić się znajomym na fejsie z "zagranicznych" wojaży ;))


Idąc dalej tokiem historii, kolejnego dnia wybraliśmy się do Ostrowa Lednickiego, czyli prawdopodobnego miejsca Chrztu Polski. Najpierw promem popłynęliśmy na wyspę, aby obejrzeć relikty kościoła, palatium i baptysterium, następnie pojechaliśmy do Muzeum Pierwszych Piastów. Dopiero połączenie obu obiektów dało pełny obraz tego, jak Ostrów mógł wyglądać w czasach wczesnopiastowskich. Nie za bardzo mogłam sobie to wyobrazić, i początkowo dziwiłam się skąd ten zachwyt u Pana R. ruinami palatium. Ale kiedy zobaczyłam makietę w muzeum - przyznałam mu rację. Budowla, obecnie ruiny, w tamtych czasach, wraz z grodziskiem musiała robić wrażenie. Na czeskim Brzetysławie, który w 1038 roku łupił okolicę - zapewne też, skoro po jego przejeździe po okolicy wiele budynków przestało istnieć.

Trochę zgłodnieliśmy, więc w drodze powrotnej podjechaliśmy do Karczmy Lubczynek. To chata na terenie Muzeum Etnograficznym - w Skansenie Budownictwa Wielkopolskiego w sąsiednich Dziekanowicach.
Po sytym i dobrym obiedzie przeszliśmy do obejrzenia chat sprzed ponad 100 lat. Eksponatów jest tam zgromadzonych wiele, bo oprócz chat również m.in. piękny drewniany kościół z zachwycającym wnętrzem i holenderskie wiatraki (to pozostałość po Olędrach). Każda izba we wszystkich chatach jest całościowo wyposażona, w zagrodach pasą się żywe owce i kozy, a w ogródkach rosną prawdziwie warzywa i kwiaty :) Całościowo teren doskonale oddaje wyobrażenie, jak mogła wyglądać taka wielkopolska wioska u schyłku XIX i na początku XX wieku. 

Przygotowując się do kolejnego dnia, wycieczkę zakończyliśmy w Parku Miniatur w Pobiedziskach. Tam niczym Guliwerzy w krainie Liliputów oglądaliśmy miniatury (w skali 1:20) ważniejszych budowli Wielkopolski i Kujaw m.in. rynku poznańskiego wraz z ratuszem, katedry gnieźnieńskiej, Biskupina oraz Mysiej Wieży w Kruszwicy. Przypadkowo przejechaliśmy również przez centrum Pobiedzisk z fantastyczną wąską zabudową. Nawet się ucieszyliśmy, że nawigacja źle nas poprowadziła kierując do Parku Miniatur okrężną drogą ;)

A co zobaczyliśmy w dniach kolejnych przedstawię w samo południe w najbliższą środę ;) Obiecuję, że będzie naprawdę ciekawie. Wciąż piastowsko, ale też m.in.: romańsko, gotycko, wąsko i wysoko ;) Nas zachwyciło, Was też może, więc już teraz zapraszam na część II :)