Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. Ilustracje w książkach dla dzieci

Jak co roku 23 dnia kwietnia obchodzony jest Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich. Nie będę jednak przy tej okazji pisać o tym, że czyta się mało, że zamykają się księgarnie z tradycjami, ani też o tym, co może być tego przyczyną. 

Zacznę od początku, czyli od czasów dzieciństwa, kiedy najłatwiej łapie się czytelniczego bakcyla. 

Jako dziecko miałam w domu stosy bajek. Dzięki temu nauczyłam się szybko czytać i nie miałam w szkole problemów z ortografią. Wraz z dorastaniem zmieniały się moje czytelnicze wybory.Pod koniec szkoły podstawowej stwierdziłam, że do bajek już nie wrócę, większość ich zatem spakowałam do torby i oddałam do biblioteki. Pluję sobie w brodę do dziś za ten mój brak chomikowania. Kilka egzemplarzy udało mi się zachować, kilka na nowo kupić na kiermaszu w jednej z wrocławskich bibliotek.
Dzisiejszy zbiór jest wypadkową starych zbiorów, sentymentów i poszukiwań. Przy wpisie z okazji Światowego Dnia Książki dla Dzieci obiecywałam, że przywiozę od rodzicielki moje zbiory i je tutaj zaprezentuję.

Jak obiecałam, tak uczyniłam. Uprzednio je jednak przejrzałam i obfotografowałam. I doszłam do pewnych wniosków. Z PRL-owskimi bajkami jest różnie. Jak sami zauważycie – są książki koszmarki, ale trafić można również na piękne ilustracje znanych i mniej znanych rysowników. Pogrupowałam je na następujące kategorie:

1. Koszmarki

Prym wiedzie tutaj Seria z Wiewiórką. Większość z posiadanych książeczek ma – mówiąc oględnie – bardzo średnie ilustracje.

Wszystkie inne pobiła jednak „Gruszka” Marka Sołtysika z ilustracjami Barbary Ziembickiej – Sołtysik. Nie wiem jak Wam, ale mi postaci skojarzyły się z filmem The Grudge – Klątwa… Bałabym się je pokazać dziecku ;) (Krajowa Agencja Wydawnicza - 1981)

Podobnie jak miałabym opory przed taką brutalną ilustracją jak w bajce skandynawskiej „Zamek Soria Moria” serii z Ślimakiem (Krajowa Agencja Wydawnicza). Tutaj nie podam, kto jest autorem ilustracji, bo egzemplarzowi brakuje tytułowej strony.

Innym koszmarkiem są ilustracje do „Golono, strzyżono” Adama Mickiewicza, które namalował Andrzej Ludwik Włoszczyński w serii „Książeczki Babuni” (również Krajowej Agencji Wydawniczej - 1986). 

Moja mama chyba miała rację, że chowała ją przede mną wysoko w pawlaczu ;)

Inną "perełką" niech będzie książka Marii Konopnickiej „O krasnoludkach i sierotce Marysi” z graficznym opracowaniem Andrzeja Wróblewskiego (Somix – 1990).

Zarówno krasnoludki, jak i sama Marysia mają tutaj nieco szalone oczy. Nie wiem, może się czymś upalili ;))

2. Normalsi

To książki, w których ilustracje ani nie są kontrowersyjne, ani szczególnie zachwycające. Są poprawne, można na nich zawiesić oko i nie ma strachu pokazać je dzieciom. Ale nie wyróżniają się szczególnie pośród innych.

Wydawnictwo Nasza Księgarnia – seria „Poczytaj mi mamo”

Zdzisław Nowak – „Pałac, którego nie było” (1986) – ilustrował Mirosław Pokora

Hanna Łochocka – „Księżyc nad Warszawą” (1987)- il. Anna Stylo - Ginter

Witali Banki – „Dziupla” (1987) – il. Hanna Krajnik

Helena Bechlerowa – „Kolczatek” (1984) – il. Danuta Przymanowska – Boniuk

Wydawnictwo Nasza Księgarnia

Jan Grabowski – „Czarna owieczka” (1982)- il. Maria Orłowska – Gabryś

Krajowa Agencja Wydawnicza

Adam Mickiewicz – „Pani Twardowska” (1984) – il. Janusz Stanny

Wydawnictwo Morskie Gdańsk

Maryla Hempowicz – „Dzielny statek” (1985) – il. Sylwia Scisłowska

Wydawnictwo Czytelnik

Liliana Bardijewska – „Ratatuj” (1984) – il. Joanna Zimowska – Kwak

3. Perełki

To książki, których ilustracje chętnie oprawiłabym w ramki i wyeksponowała na ścianie.

O tym, że lubię zawadiackie ilustracje Bohdana Butenki pisałam poprzednio. Zdanie podtrzymuję. Nie są to dzieła sztuki, ale bardzo przyjemnie się na nie patrzy. Pan Bohdan to człowiek, który dużo się chyba uśmiecha ;)

Wydawnictwo Nasza Księgarnia 

Jan Brzechwa – „Na wyspach Bergamutach” (1980)

Krajowa Agencja Wydawnicza

Sławomir Kryska – „Perypetie z samochodem” (1987)

Wydawnictwo Nasza Księgarnia 

Jan Brzechwa – „Na straganie” (1988)

Kolejnym znanym i uznanym rysownikiem był Jan Marcin Szancer. Każda z posiadanych książek z jego ilustracjami podoba mi się bez wyjątku. 

Wydawnictwo Alfa

Jan Brzechwa – „Grzyby” (1986)

Wydawnictwo Poznańskie

Julian Tuwim – „Lokomotywa”, „Rzepka”, „Ptasie radio” (1982)

Oficyna Wydawnicza WIM

Carlo Collodi – „Pinokio” (1993)

Obie książki Brzechwy z ilustracjami Franciszki Themerson czytywałam i oglądałam wielokrotnie. Kochałam miłością wielką za zgrabne wierszyki i wesołe rysunki. To jedne z topowych książek mojego dzieciństwa. Cieszę się, że dało mi się je na nowo zdobyć.

Wydawnictwo Czytelnik

Jan Brzechwa – „Tańcowała igła z nitką” (1986)

Jan Brzechwa – „Kaczka dziwaczka” (1985)

Poniższe ilustracje Zbigniewa Rychlickiego wzbudziły we mnie wielki zachwyt. Nie miałam wcześniej tej książki, ale jako dorosła osoba zakochałam się w tych rysunkach.

Wydawnictwo Nasza Księgarnia

Wanda Chotomska – „Od rzeczy do rzeczy” (1987)

4. Wyjątki

To kategoria rozmaitości, które trudno mi przyporządkować do trzech poprzednich.

„Księżniczka na szklanej górze i inne baśnie norweskie” – Wydawnictwo Poznańskie (1986) z ilustracjami Adama Kiliana ma dla mnie wartość mocno sentymentalną.

„Dziecię elfów” H. Ch. Andersena – Nasza Księgarnia (1988) z ilustracjami Olgi Siemaszko i „Cygan i baba i inne wiersze” Aleksandra Fredry – Krajowa Agencja Wydawnicza (1986) z opracowaniem graficznym Andrzeja Klimczaka – Dobrzanieckiego to książki, w których ilustracje są dość nierówne. Niektóre są dość średnie, ale te tutaj na zdjęciu są według mnie piękne.

Natomiast gaskońska baśń Paula Delarue’a – „Król kruków” (Krajowa Agencja Wydawnicza – 1980) z ilustracjami Łucji Sienkiewicz i Stasysa Eidrigeviciusa ma dość monochromatyczne i mroczne obrazy, jak na książkę dziecięcą, ale nie pozwalają mi przejść obok nich obojętnie.

***

To taki mały wycinek moich bajkowych zbiorów. Książki dla dzieci to wyjątkowa kategoria literatury, która z mijającymi latami i w miarę dorastania stają się bardzo sentymentalną i niekiedy mityczną kategorią literatury. Mam w głowie kilka książek, których egzemplarzy mi brakuje, m.in. „Kredki” Małgorzaty Musierowicz, czy „Kolorowej bajki – niebajki” Hanny Łochockiej. I pewna bajka o ptaku, który kradł złote jabłka z ogrodu, której tytuł i autor już dawno uleciał mi z głowy.

Z okazji Światowego Dnia Książki i z okazji tego, że mam kochanego męża dostałam w prezencie książkę o bajkowych dziecięcych wspomnieniach znanych.

Już nie mogę się doczekać lektury. Na pewno Wam o niej niebawem opowiem, a póki co zapraszam do obejrzenia krótkiej rozmowy na temat z autorami tejże publikacji.

Podzielicie się opiniami na temat ilustracji w książkach dla dzieci? ;)