Autorze! Dlaczego mi to zrobiłeś?! Krzysztof Spadło - "Skazaniec. Tom I - Na pohybel całemu światu"

„W każdym więzieniu świata obowiązują niepisane prawa, zasady i świętości. Są sprawy, o których się nigdy nie rozmawia, rzeczy, o które nigdy nie należy pytać, i uczucia, których się nigdy nie okazuje. Słabość nie ma miejsca bytu, a strach jest nierozłącznym towarzyszem.

(…)

Opowiem wam o podłości, bólu, cierpieniu i nadziei, która potrafi zabijać. Doskonale wiem, do jakich granic może posunąć się istota rodzaju ludzkiego. Znam świat wybrukowany zepsuciem i zwyrodnieniem, gdzie koszmar jest normalnością, a śmierć – krótkim i gorzkim westchnieniem. Opowiem wam o prawdziwej wolności, obsesyjnej, pełnej goryczy zemście, zwątpieniu, niegodziwości i przewrotności losu, przyjaźni okupionej krwią, marzeniach prowadzących na szafot i przede wszystkim

o ludziach, których istnienie przeminęło jak beztroski podmuch wiatru.”

Autorze, dlaczego mi to zrobiłeś?! Skończyłam czytać ostatnią stronę i poczułam się jak zagorzały kibic piłki nożnej oglądający najważniejszy mecz sezonu. Siedzę przed tym telewizorem, emocje sięgają zenitu, bo oto właśnie umykają ostatnie sekundy z 90 minut, nasi właśnie wykonują piękną ofensywę na bramkę tamtych. Już, już – jedno podanie, drugie, zaraz będzie piękna bramka – wygramy!... Co?! Jak to czarny ekran?! Dlaczego akurat teraz musiało zabraknąć prądu?!! (kibice zrozumieją tę rozpacz ;))

No i właśnie taka ja – nie kibic, a czytelniczka. Zaczynam czytać: pierwsza strona,  druga, dziesiąta – zaczyna się dobrze. Trzydziesta, pięćdziesiąta – no, no! Czytam dalej: sto stron, dwieście, trzysta – już pożeram, nawet nie wiem, kiedy przerzucam kolejne dziesiątki. Ten facet ma dar – stworzył bohatera gawędziarza, który tak ciekawie opowiada swoje więzienne życie, że nie mogę się oderwać od lektury. I nagle szlus! 533 strona i siedzę jak ten kibic w ciemności – nawet świeczki nie szukam, co by rozjaśnić mrok pokoju.

Te pięć dni czytania po sto stron wciągnęło mnie dokumentnie. Staszek – Stefan Żabikowski, zwany również Ropuchem, został obdarowany przez autora – Krzysztofa Spadło – gawędziarskim darem. Opowiada swoje życie w Centralnym Więzieniu we Wronkach, do którego trafił w latach 20-tych XX wieku na dożywocie. Domyślić się można, że za zabójstwo, mimo że ani razu nie pada, za jakie przestępstwo będzie mieszkańcem celi w kratkę. W której musi się jakoś urządzić na resztę swojego życia.

Jak stwierdził Czarny: „W takim miejscu jak to – (…) – każdy potrzebuje przyjaciół, którzy mogą otoczyć ochroną."

Przyjaciele w więzieniu, to pojęcie nieadekwatne do tego, co nam się kojarzy. Przyjaciół można mieć za przysługę, za skrzynki (czy jak u Stasiuka – ramki), za złote zęby, za załatwienie dobrej roboty przy ciepłym piecu w stolarni. Paczka fajek może zdziałać cuda. Można się dzięki niej nieźle – jak na więzienne warunki – ustawić. 

Ale przyjaźń więzienna – nie dość, że nie jest bezinteresowna, może być też bardzo zdradliwa. 

„Kiedy w życiu człowieka wszystkie najważniejsze sprawy zaczynają układać się pomyślnie, wtedy jego codzienność jest zroszona przyjemną beztroską. Taki osobnik w pewnym momencie traci wrodzoną czujność i zaczyna ulegać złudzeniu, że tak miło i sympatycznie będzie już zawsze. Potem jednak zdarza się coś, co w brutalny sposób wywraca to niby-poukładane życie na lewą stronę. Oczywiście trudno przewidzieć, czy też w jakikolwiek sposób zapobiec czemuś, co dzieje się niezależnie od nas samych.

Chcę jedynie powiedzieć, że zawsze należy być przygotowanym na solidnego i bolesnego kopa, którym może nas poczęstować nieprzewidywalny los. Wiem, o czym mówię.”

Żabikowski niejednokrotnie przekonuje, że więzienie to dobrze skonstruowany zegarmistrzowski mechanizm, którego rytm wyznacza rutyna. 

„System przypomina machinę, w której wszystkie tryby i trybiki muszą współpracować. Jeżeli nie pasujesz do tej konstrukcji, machina cię zmiażdży, zmiele i wypluje jak coś bezużytecznego.Ludzie ogarnięci chciwością są zdolni do przerażających i podłych czynów. Chcę wam też uświadomić, że wszystkie więzienia funkcjonują podobnie, a każde z nich ma swoje grzechy i tajemnice. Dopóki trzymają was pośród tych murów, nie mówcie głośno o tym, czego nie chcą usłyszeć sprawujący nad wami władzę. Tutaj nie warto strugać bohatera.”

Strugasz bohatera? Możesz powaletować w karcerze, loszku – pieszczoszku, czy innej puszce. Zapewni ci to z przyjemnością szuja w postaci aspiranta Teodora Szumskiego. Co z tego, że masz za sobą samego naczelnika więzienia, któremu niemal za darmoszkę strugasz z drewna wcale nie małe dzieła sztuki. On potem będzie się nimi chwalił w swoim gabineciku, a tobie odpali za ciężką pracę zaledwie kilka paczek fajek. 

Słuchaj dobrych rad Ojczulka – on swoje już tutaj przesiedział, swoje widział i dużo wie. Pamiętaj – nawet chłopcy, z którymi jadasz przy jednym stole, mogą ci zrobić kuku, jeśli to będzie w ich interesie. I nie zadawaj zbyt wielu pytań - nie wszystkie sekrety królestwa klawiszy są przeznaczone dla twojego ucha.

Panie Autorze! Miał Pan rację – książka wciąga i to jak! Czekam niecierpliwie na drugi tom, bo przecież nawet po najdłuższej przerwie w dostawie prądu, można w końcu zgasić tę świeczkę ;)

***

Jak podaje e-bookowo.pl: "Krzysztof Spadło jest pierwszym pisarzem w Polsce, który jednocześnie wydał książkę papierową, audiobooka, e-wydania na wszelkie możliwe nośniki oraz film krótkometrażowy promujący rzeczoną powieść".

Dodam przy tym, że „Skazaniec” został uhonorowany nagrodą „Ebook 2013” w kategorii Fabuła. A sama książka została wydana za pomocą self-publishingu.

A propos fabuły – z rozmysłem streściłam ją bardzo oszczędnie. A to dlatego, że musicie sami sięgnąć po tę książkę. Jak już ją zaczniecie czytać, sami stwierdzicie, że było warto.

Zasłużone 6/6 (nawet pomimo literówek)

Książkę (w wersji papierowej, adio- lub e-book) możecie zamówić na stronie skazaniec.com

______________________

Wszystkie cytaty: Krzysztof Spadło – „Skazaniec. Tom I – Na pohybel całemu światu!”; wyd. Self – Publishing, 533 strony

Recenzję dodaję do czytelniczego wyzwania: Polacy nie gęsi, czyli czytamy polską literaturę, Grunt to okładka - edycja kwiecień: czerń i biel, Czytam Opasłe Tomiska, Historia z Trupem

Z literatury „więziennej” polecam jeszcze „Mury Hebronu” Andrzeja Stasiuka